रेशीम शेतीने दिला युवकांना रोजगार
छत्रपती संभाजीनगर : ग्रामपंचायत देवगाव (ता. पैठण) आणि राष्ट्रीय रोजगार हमी योजना यामुळे गावातील रेशीम शेतीतून आर्थिक परिवर्तन होण्यास मदत झाली आहे. रेशीम शेतीचा प्रवास २०१८ पासून सुरू झाला असून आज संपूर्ण गाव या उपक्रमाशी जोडले गेले आहे. या यशस्वी प्रयोगामुळे युवकांना रोजगार मिळाला असून, गावकऱ्यांचा आर्थिक स्तर उंचावला आहे.
रेशीम शेतीची सुरुवात आणि अडथळे
रेशीम शेतीची सुरुवात रेशीम विभागाच्या अधिकारी वर्गाने केली. २०१८ मध्ये जिल्हा रेशीम विभागाचे अधिकारी दिगंबर हाके आणि अतुल मोहिते, तसेच संभाजीनगर जिल्ह्याचे तत्कालीन जिल्हाधिकारी उदय चौधरी यांच्या मार्गदर्शनाखाली महादेवजी ढाकणे यांच्या शेतात तुती लागवड करण्यात आली. सुरुवातीला कागदोपत्री ४० शेतकरी तयार होते. प्रत्यक्षात मात्र फक्त एक शेतकरी पुढे आला.
त्यानंतर गावकऱ्यांमध्ये रेशीम शेतीसाठी जागृती करण्यात आली. २०२१ पर्यंत गावातील ४-५ शेतकऱ्यांनी तुती लागवड केली. पुढे २०२३ पर्यंत ३० शेतकऱ्यांनी रेशीम कोष उत्पादन सुरू केले.
रेशीम शेतीतून आर्थिक यश
रेशीम शेतीतून महादेवजी ढाकणे यांना वार्षिक १२ लाख रुपयांपर्यंत उत्पन्न मिळत आहे.
- २०२४ पर्यंत:
- देवगावमध्ये १२० शेतकरी रेशीम शेतीशी जोडले गेले.
- गावात ५ लाख रुपयांपर्यंतचा मासिक आर्थिक प्रवाह होऊ लागला.
- ८० शेतकरी अप्रत्यक्षपणे रोजगार मिळवत आहेत.
युवकांना रोजगार:
- रेशीम शेतीमुळे गावातील एकही युवक बेकार नाही.
- काही युवकांनी एमआयडीसीमध्ये काम करताना रेशीम शेती सुरू ठेवली आहे.
रेशीम शेतीसाठी गावाचा संघटनात्मक दृष्टिकोन
‘ॲग्रोवन रेशीम कट्टा’ उपक्रम:
गावातील सर्व शेतकरी संध्याकाळी एकत्र बसून रेशीम शेतीसंदर्भात चर्चा करतात.
- यामुळे गावातील शेती कौशल्य वाढले आणि कोष निर्मितीत अपयश येणाऱ्या घटनांना आळा बसला.
शासन आणि ग्रामपंचायतीचा सक्रिय सहभाग:
- राष्ट्रीय रोजगार हमी योजना आणि रेशीम विभागाच्या योजनांमुळे देवगाव हे गाव राज्यभर प्रसिद्ध झाले आहे.
- शासन योजनांचा योग्य लाभ घेत शेतकऱ्यांनी आर्थिक प्रगतीची वाटचाल सुरू केली.
रेशीम शेतीच्या यशामागील शाश्वत धोरण
१. काळानुसार बदल:
- तुतीची सुधारित रोपवाटिका लावणे आणि तांत्रिक ज्ञानाचा अवलंब.
- रेशीम कोष निर्मिती आणि विक्री प्रक्रिया अद्ययावत करणे.
२. शेतकऱ्यांचे सुसंवाद:
- ग्रामपंचायत, शेतकरी, आणि रेशीम विभागातील चांगल्या संवादामुळे शेती अधिक प्रभावी झाली.
३. प्रेरणादायी दृष्टिकोन:
- ‘शेतकरी समृद्ध तर राष्ट्र समृद्ध’ या विचाराने गावाने एकत्र येऊन प्रगती साधली.
शेतकऱ्यांना संदेश
देवगावच्या यशस्वी प्रयोगातून हे स्पष्ट झाले की, शासनाच्या योजनांचा योग्य लाभ घेतल्यास ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांना चांगले उत्पन्न मिळवता येते. उगीचच चुकीच्या अफवांवर विश्वास न ठेवता, अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधून शेतकऱ्यांनी सकारात्मक दृष्टिकोनाने पुढे यावे.
