राष्ट्रीय सेंद्रिय उत्पादन कार्यक्रम (NPOP)
राष्ट्रीय सेंद्रिय उत्पादन कार्यक्रम (NPOP) हा भारत सरकारने सेंद्रिय शेती आणि उत्पादनाला चालना देण्यासाठी सुरू केलेला महत्वाचा उपक्रम आहे. या योजनेच्या माध्यमातून सेंद्रिय उत्पादनांचे प्रमाणीकरण केले जाते, जेणेकरून ते राष्ट्रीय तसेच आंतरराष्ट्रीय बाजारात विक्रीसाठी पात्र ठरू शकतात. या योजनेतून भारतीय सेंद्रिय उत्पादनांचे निर्यात करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या प्रमाणीकरण प्रक्रियेला महत्त्व दिले जाते.
योजनेचे उद्दिष्ट
NPOP चा उद्देश शाश्वत शेतीला चालना देऊन पर्यावरणपूरक पद्धतींचा अवलंब करणे, सेंद्रिय उत्पादकांना प्रमाणीकरण मिळवून देणे, आणि भारतीय सेंद्रिय उत्पादने जागतिक स्तरावर ओळख मिळवून देणे हा आहे.
या योजनेअंतर्गत मिळणाऱ्या सुविधा
NPOP अंतर्गत शेतकऱ्यांना आणि उत्पादकांना खालील सुविधा मिळतात:
- प्रमाणीकरण सेवा: सेंद्रिय उत्पादनांसाठी राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर प्रमाणपत्र मिळविण्यासाठी मदत.
- सेंद्रिय उत्पादनांची प्रमाणीकरण तपासणी: सेंद्रिय उत्पादनांची योग्य तपासणी आणि सेंद्रिय पद्धतीने उत्पादित असल्याचे प्रमाणित करणे.
- प्रशिक्षण आणि मार्गदर्शन: सेंद्रिय शेती आणि प्रक्रियेसाठी आवश्यक असलेल्या पद्धतींबद्दल शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण आणि तांत्रिक मार्गदर्शन दिले जाते.
- निर्यातीसाठी मदत: प्रमाणीकरणामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत प्रवेश आणि निर्यातीसाठी आवश्यक असलेल्या मार्गदर्शनास मदत.
पात्रता
- शेतकरी: सेंद्रिय पद्धतीने शेती करणारे शेतकरी पात्र असतात.
- उद्योजक: सेंद्रिय उत्पादन प्रक्रिया करणारे उद्योजक, व्यापारी आणि निर्यातदार यांनाही या योजनेत सहभागी होता येते.
- सहकारी संस्था: शेतकऱ्यांच्या सहकारी संस्था आणि कृषी उत्पादन कंपन्याही पात्र आहेत.
अर्ज कसा करायचा?
NPOP योजनेत अर्ज करण्याची प्रक्रिया सोपी आहे. अर्जदारांनी संबंधित प्रमाणित संस्था किंवा NPOP च्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन अर्ज करावा.
- प्रमाणित संस्था निवड: शेतकरी किंवा उद्योजकांना त्यांच्या क्षेत्रातील मान्यताप्राप्त प्रमाणीकरण संस्थेच्या संपर्कात जावे लागते.
- अर्जाचे सबमिशन: शेतकरी किंवा प्रक्रिया करणाऱ्या उत्पादकांना अर्जासह आवश्यक ती कागदपत्रे सबमिट करावी लागतात.
- प्रमाणीकरण तपासणी: प्रमाणित संस्था सेंद्रिय उत्पादनांची तपासणी करून त्यांना प्रमाणपत्र देईल.
NPOP योजनेचे फायदे
- आंतरराष्ट्रीय प्रमाणीकरण: भारतीय सेंद्रिय उत्पादनांना जागतिक मान्यता मिळते.
- निर्यातीत वाढ: प्रमाणीकरणामुळे निर्यातीच्या संधी वाढतात.
- पर्यावरण संरक्षण: सेंद्रिय पद्धतीने शेती केल्याने पर्यावरणावर सकारात्मक परिणाम होतो.
- अधिक आर्थिक लाभ: प्रमाणीकरणामुळे सेंद्रिय उत्पादनांचे अधिक मूल्य मिळते, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक फायदा होतो.
निष्कर्ष
राष्ट्रीय सेंद्रिय उत्पादन कार्यक्रम (NPOP) हे सेंद्रिय शेतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी भारत सरकारचे एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेमुळे शेतकरी आणि उत्पादकांना सेंद्रिय उत्पादनांचे प्रमाणीकरण मिळवून आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत प्रवेश मिळू शकतो. यामुळे पर्यावरणपूरक शेतीला चालना मिळते आणि शेतकऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर संधी उपलब्ध होतात. शाश्वत शेतीला प्राधान्य देणाऱ्या आणि सेंद्रिय पद्धतीने उत्पादन करणाऱ्या सर्व शेतकऱ्यांनी आणि उद्योजकांनी या योजनेचा लाभ घ्यावा, कारण यामुळे त्यांच्या उत्पादनांना जागतिक मान्यता मिळवून मोठ्या प्रमाणात निर्यात संधी उपलब्ध होऊ शकतात.
अधिक माहितीसाठी भारत सरकारच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या – इथे पहा.
